Na okoliczność XXX lecia działalności w Gminie Kock samorządu terytorialnego  zostało przygotowane wydawnictwo o charakterze źródłowym z wstępem i podsumowaniem opracowanym przez burmistrza miasta Kock.

WSTĘP

Rzeczpospolita Polska w latach 1989/1990 odzyskiwała niepodległość, a PRL przechodziła do historii jako bankrut gospodarczy, polityczny, niesuwerenny byt ustanowiony przez obce mocarstwo. Odzyskiwanie niepodległości następowało stopniowo, ewolucyjnie i wymagało od polskiego rządu przeprowadzenia wielu reform. Jedną z pierwszych była reforma samorządowa.

Gmina – od niemieckiego „Gemeinde” – oznacza społeczność, wspólnotę; to wspólnota samorządowa mieszkańców na odpowiednim terytorium.

W Polsce istnieje bardzo długa tradycja działalności samorządów lokalnych sięgająca okresu przedrozbiorowego. Źródeł samorządności na polskich ziemiach należy szukać w średniowieczu – wiąże się to z procesem lokacji miast i wsi na prawie niemieckim. Społeczność miast i wsi, a zwłaszcza miast, zyskiwała szeroką autonomię i wiele zadań do rozwiązania we własnym zakresie. Pewna formuła samorządu działała również w okresie zaborów. Burmistrzowie naszego miasta urzędowali aż do roku 1870, to jest do utraty przez Kock praw miejskich. Następnie w Kocku i Białobrzegach znajdowały się gminy wiejskie zarządzane przez wójtów.

Po odzyskaniu niepodległości w okresie II Rzeczypospolitej wprowadzono w 1933 roku ujednoliconą strukturę samorządu terytorialnego. Organami uchwałodawczymi były rady gminne, miejskie i powiatowe. Organy wykonawcze tworzyli wójtowie, burmistrzowie, starostowie lub prezydenci z odpowiednimi zarządami. W Kocku istniał magistrat z burmistrzem na czele, a w Białobrzegach rezydował wójt stojący na czele gminy skupiającej wokół siebie okoliczne wioski. Nie było wojewódzkiego szczebla samorządu terytorialnego, z wyjątkiem województwa śląskiego posiadającego autonomię.

W PRL samorząd istniał formalnie w latach 1944 – 1950. W latach 1954-1972 powołano do życia tzw. Gromady. W 1975 roku zlikwidowano powiaty i wprowadzono 49 województw. Od 1973 r. w gminach wprowadzono instytucję naczelnika (powoływanego przez wojewodę i zatwierdzanego przez właściwą Radę Narodową).

Po upadku komunizmu 8 marca 1990 r. Sejm uchwalił ustawę o zmianie Konstytucji RP. Wojewodę ukonstytuowano w art. 42a jako „organ administracji rządowej oraz przedstawiciela rządu w województwie”, w stosunku do gmin natomiast postanowiono w artykule 43 „1. Samorząd terytorialny jest podstawową formą organizacji życia publicznego w gminie. 2. Gmina zaspokaja zbiorowe potrzeby społeczności lokalnej.” Zmiana Konstytucji weszła w życie z dniem ogłoszenia tzn. 19 marca 1990 r.

23 maja 1990 r. w Dzienniku Ustaw opublikowano tekst jednolity ustawy z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym. W myśl zapisów tej ustawy organem wykonawczym gminy był zarząd. W skład zarządu wchodzili: wójt albo burmistrz (prezydent miasta) jako przewodniczący, ich zastępcy oraz pozostali członkowie. Burmistrz był przewodniczącym zarządu w tych gminach, w których siedziba władz znajdowała się w miejscowości posiadającej prawa miejskie.

Od 1 stycznia 1999 roku powrócił samorząd powiatowy ze starostą wybieranym przez radę powiatu. Z tym dniem wprowadzono również samorząd wojewódzki. Na jego czele stoi marszałek wybierany przez radnych sejmiku wojewódzkiego. W 2006 roku wprowadzono bezpośrednie wybory wójtów, burmistrzów, prezydentów, którzy otrzymali uprawnienia wcześniejszych zarządów. Organami uchwałodawczymi są rady właściwego szczebla samorządu terytorialnego.

Pierwszym burmistrzem odrodzonego samorządu Miasta i Gminy Kock był Pan Janusz Świderski wybrany 6 czerwca 1990 r. Funkcję tę pełnił do czasu złożenia rezygnacji w dniu 31 sierpnia 1991 r. Zastąpił go urzędujący wiceburmistrz Pan Tadeusz Czajka, który piastował to stanowisko do końca pierwszej kadencji (czerwiec 1994 r.). Pan Stanisław Jeśkiewicz funkcję burmistrza Kocka sprawował nieprzerwanie przez okres II, III i IV kadencji (do 30 listopada 2006 r.). Bezpośrednie wybory na burmistrza Kocka V, VI, VII i VIII kadencji wygrał w listopadzie 2006, 2010 i 2014 oraz październiku 2018 roku Pan Tomasz Futera.

W wydawnictwie okolicznościowym prezentujemy wyciągi z protokołów Rady Miasta i Gminy (później Rady Miejskiej) w Kocku przedstawiające rozwój gospodarczy naszej gminy (wielkość budżetu i ilość środków przeznaczonych na inwestycje w formie kwotowej i procentowej w stosunku do ogółu wydatków), a także personalia w poszczególnych kadencjach.

Niniejsza publikacja ma charakter źródłowy, jest wolna od ocen, które pozostawiamy czytelnikom. W żadnym razie nie pretenduje do miana monografii tego okresu, ale może być przyczynkiem do jej powstania. Pierwsze wydawnictwo zostało przygotowane dziesięć lat temu na okoliczność XX- lecia samorządu, drugie na XXV – lecie, a obecnie przekazujemy Państwu trzecie wydanie na okoliczność XXX – lecia kockiego samorządu. Z satysfakcją informuję naszych mieszkańców, iż z każdym rokiem, każdą kadencją, zwiększa się nasz dorobek inwestycyjny, poprawiają się warunki życia mieszkańców Gminy Kock. Piszę te słowa w sytuacji panującej na świecie, Europie i Polsce pandemii koronawirusa. Ufam, iż z Bożą Pomocą, wskutek własnej dyscypliny, zapobiegliwości i pracowitości swych obywateli, Polska przezwycięży nieznane wcześniej zagrożenie i dalej będzie się rozwijać jako kraj, którego istotną częścią składową jest polski samorząd.

Burmistrz Kocka

/-/ Tomasz Futera

PODSUMOWANIE

W bieżącym roku 27 maja 2020 mija trzydziestolecie działalności odrodzonego samorządu terytorialnego. W tym okresie w gminie Kock wykonano wiele inwestycji infrastrukturalnych, co spowodowało znaczną poprawę poziomu życia mieszkańców, jak i wizerunku naszej gminy. Do najważniejszych zadań należało zwodociągowanie gminy i budowa, a następnie modernizacja ujęć wody. Cel ten osiągnięto praktycznie w roku 2011, budując sieć wodociągową w Annówce i Kocku Kolonii. Ponadto wymieniono (poza ulicą Berka Joselewicza) wodociąg w Kocku wykonany z rur azbestowych. Długość sieci wodociągowej w naszej gminie wynosi obecnie 105 km, a przyłączy 50 km. Ujęcia wody w Kocku, Górce i Talczynie zostały zmodernizowane i są połączone w pierścień z ujęciem w Białobrzegach, co umożliwia w razie awarii kierowanie wody do mieszkańców zaopatrywanych z innych ujęć.

Na początku lat dziewięćdziesiątych wybudowano oczyszczalnię ścieków, której modernizację przeprowadzono w 2012 r. Kanalizację sanitarną rozpoczęto rozbudowywać w Kocku w pierwszej kadencji samorządu, a proces ten zakończono w 2013 r. Budowa 9,34 km kanalizacji sanitarnej w Górce została zakończona w 2019 r. Łącznie posiadamy ok. 32 km sieci kanalizacji sanitarnej wraz z 12 pompowniami sieciowymi z możliwością monitoringu elektronicznego. W 2017 r. wybudowano również 31 przydomowych oczyszczalni ścieków.

Nauka dzieci i młodzieży odbywa się w zmodernizowanych budynkach szkół. W roku 2005 oddano do użytku halę sportową przy Zespole Szkół w Kocku, a w 2012 r. budynek przeznaczony na siedzibę Miejsko – Gminnej Biblioteki Publicznej, Wojskowej Izby Pamięci, przedszkola i klas I – III Szkoły Podstawowej w Kocku. Przy Zespole Szkół w Poizdowie zostało uruchomione w 2017 r. Publiczne Przedszkole. Wojskowa Izba Pamięci została przebudowana (2017 r.) w multimedialne Muzeum Historii Kocka, powstałe na okoliczność 600 – lecia lokacji miasta Kocka, wraz z nowymi pomieszczeniami przeznaczonymi na działalność z zakresu szeroko rozumianej kultury. Plac przed pomnikiem gen. Fr. Kleeberga w 2019 r., w 80 – tą rocznicę bitwy pod Kockiem, otrzymał nową formę upamiętnienia. Powstała aleja chwały SGO Polesie, gdzie w formie tablic granitowych wybudowano upamiętnienia związków taktycznych i dowódców tworzących SGO Polesie. Inicjatywa samorządu Kocka zbiegła się z powstaniem w Lublinie 19 LBZ noszącej imię gen. dyw. Franciszka Kleeberga.

Rozbudowano również infrastrukturę turystyczną budując wirtualną  strzelnicę, udostępniając szlak turystyczny Podgóry, wydając przewodnik turystyczny z propozycjami tras rowerowych oraz umieszczając na nich tablice informacyjne opisujące historię i przyrodę poszczególnych miejscowości Gminy Kock.

Samorząd Kocka dysponuje dobrą bazę sportową: zmodernizowany stadion (2011 r.), zespół boisk sportowych Orlik (2011 r.), boiska trawiaste przy szkołach w Poizdowie i Kocku, nowoczesne siłownie na świeżym powietrzu. Funkcjonują również place zabaw w Kocku, Białobrzegach, Górce i Talczynie.

W roku 2018 zaadaptowano budynek dawnej szkoły w Annopolu na osiem mieszkań socjalnych. Razem ze wspólnotami mieszkaniowymi gmina zrealizowała projekt termomodernizacji budownictwa wielorodzinnego. Dzięki niemu udało się przeprowadzić remonty czterech bloków mieszkalnych położonych w Kocku przy ul. 1 maja 17, Wojska Polskiego 5, Berka Joselewicza 24 oraz Jana Pawła II 17/19.

Osoby niepełnosprawne z naszej i sąsiednich gmin mają możliwość rehabilitacji w Warsztacie Terapii Zajęciowej (od 2006 r.), a także możliwość pracy i rehabilitacji w utworzonym w 2019 r. Zakładzie Aktywności Zawodowej. Instytucja ta współfinansowana przez PFRON zatrudnia 42 osoby, w tym 30  niepełnosprawnych.

Od 2007 r. do 2019 r. samorząd Kocka zainwestował w szeroko rozumianą infrastrukturę ponad 88 mln zł, z tego ze źródeł zewnętrznych pozyskano ponad 43 mln zł.  W tym okresie wybudowano, zmodernizowano ok. 70 km gminnych dróg za ok. 30 mln zł. Udzielono dotacji Powiatowi Lubartowskiemu z przeznaczeniem na infrastrukturę dróg powiatowych w naszej gminie w wysokości ok. 3,1 mln zł.  Zdecydowana większość mieszkańców naszej gminy ma zapewniony dojazd utwardzonymi drogami do miejsc swego zamieszkania.

Burmistrz Miasta Kock

/-/ Tomasz Futera